Po co nam właściwie jest potrzebna ślina?

Ślina w 99% składa się z wody, ale pozostały 1% tej substancji zawiera nieocenione dla zdrowia jamy ustnej składniki. Jej głównym zadaniem jest nawilżanie jamy ustnej oraz rozpoczynanie procesu trawienia, ale ślina ma również wpływ na zdrowie zębów, chroniąc je przed działaniem szkodliwych bakterii, a w konsekwencji – przed próchnicą.

Ślina jest substancją produkowaną przez specjalne gruczoły, zwane śliniankami. Człowiek produkuje około 1,5 litra śliny dziennie, choć zmienia się to w zależności od spożywanych pokarmów oraz ich właściwości. Ślina w 99% składa się z wody, a pozostały 1% to niezbędne dla zdrowia jamy ustnej oraz układu pokarmowego związki organiczne i nieorganiczne: kationy wapnia, sodu, potasu oraz magnezu, a także opiorfina o właściwościach przeciwbólowych, defensyna i hiastyna uniemożliwiające rozwój grzybów oraz bakterii, białka enzymatyczne i nieenzymatyczne.

Ślina i jej funkcje

Najważniejszą funkcją śliny jest nieustanne nawilżanie jamy ustnej oraz ułatwianie ruchów języka podczas mówienia oraz żucia. Dzięki swojej lepkości, ślina pokrywa każdy kawałek spożywanego pokarmu, dzięki czemu zmienia się on w łatwą do połknięcia, miękką grudkę. Zapobiega to przypadkowemu zakrztuszeniu się oraz uszkodzeniu przełyku przez twarde kęsy pożywienia. Co więcej, ślina jest niezbędna do właściwego czucia smaku. Dopiero po zwilżeniu pokarmu kubki smakowe są w stanie odróżnić smak słony, słodki lub kwaśny. W ten sposób działa zarówno zawarta w ślinie woda, jak i enzymy trawienne, które ułatwiają ponadto dalsze trawienie posiłków w układzie pokarmowym.

Ślina ma również nieoceniony wpływ na zdrowie zębów oraz błon śluzowych w jamie ustnej. Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym przyspiesza gojenie mikrourazów oraz utrudnia rozwój szkodliwych drobnoustrojów. Ślina neutralizuje kwaśny odczyn płytki nazębnej, co z kolei pomaga chronić zęby przed próchnicą. Ponadto, ślina wypłukuje z jamy ustnej resztki pokarmów, dzięki czemu nie rozwijają się w niej bakterie.

Groźna kserostomia

Długotrwały stan suchości jamy ustnej, spowodowany zmniejszeniem lub całkowitym zaprzestaniem produkcji śliny przez gruczoły, nazywa się kserostomią. Schorzenie to jest najczęściej spowodowane długotrwałym przyjmowaniem leków zaburzających pracę ślinianek, chemioterapią, chorobami naczyń krwionośnych oraz cukrzycą. Do najbardziej powszechnych objawów kserostomii zaliczają się trudności z mówieniem i jedzeniem, zaburzenia w odczuwaniu smaków, nieprzyjemny zapach z ust, występowanie w jamie ustnej trudno gojących się owrzodzeń, a także zaawansowana próchnica. Leczenie suchości w ustach polega przede wszystkim na przyjmowaniu leków stymulujących wydzielanie śliny. W bardzo poważnych stadiach choroby stosuje się także jej sztuczne zamienniki.

Jeżeli więc odczuwasz suchość bądź pieczenie w jamie ustnej, nieprzyjemny zapach z ust  lub inne niepokojące Cię objawy, koniecznie zgłoś się do swojego lekarza dentysty w celu ustalenia przyczyny.