Paradontologia

Recesje dziąsłowe czyli odsłanianie się szyjek i korzeni zębów, jest coraz częściej spotykane. Mogą być recesje zlokalizowane przy pojedynczych zębach (najczęściej kłach, siekaczach). Częściej spotykane są recesje mnogie występujące przy kilku zębach jednocześnie. W miarę rozwoju choroby stopniowo dochodzi do odsłonięcia powierzchni korzenia i zaburzenia proporcji kształtu zębów. Względy estetyczne przy wysokiej linii uśmiechu są najczęstszą przyczyną wizyty u lekarza. Dochodzi również do rozwoju nadwrażliwości na bodźce termiczne, chemiczne, czy nadwrażliwości na dotyk, np. przy szczotkowaniu. Pacjent unikając bólu przestaje doczyszczać miejsca zaatakowane przez recesje, zalegająca płytka bakteryjna jest przyczyną pojawienia sie zmian zapalnych dziąsła brzeżnego, co powoduje przyśpieszenie rozwoju choroby i powiększanie sie recesji. W takich przypadkach dodatkowo, częściej niż zwykle dochodzi do powstawania pęknięć dziąsła.
Zwiększa się również ryzyko rozwoju próchnicy zębów, ponieważ powierzchnie korzeni, pozbawione są szkliwa, czyli tkanki najbardziej odpornej na działanie bakterii i kwasów organicznych.
Obnażone powierzchnie korzeni zębów często są również zaatakowane przez niepróchnicze zmiany, takie jak abfrakcje, czy abrazje. Możliwe są również kombinacje różnych procesów patologicznych. Spotykamy się z tym zwłaszcza tam, gdzie w wyniku nieodpowiedniego szczotkowania (nadmierne dociskanie szczoteczki) lub przy zaciskaniu zębów (np. bruksizm) dochodzi do uszkodzenia twardych tkanek zębów.
Wraz z rozwojem recesji często dochodzi do rozwoju "choroby czarnych trójkątów", czyli powstawanie ciemnych trójkątnych przerw między zębami w miejscach oryginalnie wypełnionych przez różowe brodawki dziąsłowe.

Najczęstsze przyczyny recesji:

• wrodzone skłonności (tzw. cienki biotyp tkankowy),
• odchyłki anatomiczne, takie jak płytki przedsionek, przerośnięty przyczep wędzidełka wargi, itp.
• urazy i mikrourazy brzegu dziąsłowego (np. niewłaściwe szczotkowanie, dociskanie szczotki z nadmierną siłą do powierzchni zębów i dziąseł).
• wady ortodontyczne
• choroba przyzębia i nawracające stany zapalne niszczące tkanki dziąsła.
• parafunkcje, niewłaściwa technika użytkowania nitek dentystycznych czy wykałaczek
• leczenie ortodontyczne, połączone z oddziaływaniem na zęby dużymi siłami, zwłaszcza przy dowargowym wysuwaniu, lub wychylaniu zębów. Oczywiście nie chodzi o zaprzestanie leczenia ortodontycznego jako takiego, ale przy podejmowaniu decyzji o leczeniu orto należy pamiętać o zwiększonym ryzyku rozwoju recesji.

Leczenie

Zabiegi mikrochirurgiczne podejmuje się u pacjentów, którzy poznali i stosują przewidziane zabiegi profilaktyczne. Bardzo ważna jest przedoperacyjna higienizacja pacjenta, przygotowanie pacjenta, czy wyeliminowanie parafunkcji.
Z zasady nie operuje się pacjentów palących papierosy. Wyniki mikrochirurgicznych zabiegów często zależą od ukrwienia, które u palaczy jest silnie zaburzone. Nie ma znaczenia czy pacjent pali cienkie papierosy (tzw. słomki), czy pali np. tylko dziesięć papierosów dziennie. Po wypaleniu jednego papierosa skurcz naczyń krwionośnych wywołany przez nikotynę ustępuje dopiero po około 20-24 godzinach. Jeżeli w okresie pozabiegowym pacjent pali papierosy, to tylko przypadkiem i szczęśliwym zbiegiem okoliczności można oczekiwać korzystnego wyniku zabiegu mikrochirurgicznego.
Metoda chirurgiczna dobierana jest w zależności od stopnia zaawansowania choroby, warunków anatomicznych oraz ilości zębów objętych schorzeniem. Wyróżnia się różne rodzaje zabiegów, połączone z użyciem, lub bez użycia biomateriałów (np. Mucoderm), z użyciem przeszczepów tkanki nabłonkowej, lub tkanki łącznej, wyróżniamy zabiegi jednoetapowe, lub dwuetapowe.
Przeszczepy tkanki łącznej stosuje się często profilaktycznie w przypadku rozpoznania cienkiego biotypu i postępowania recesji przy wielu zębach. Dotyczy to również pacjentów przygotowywanych do leczenia ortodontycznego, ponieważ często u pacjentów z cienkim biotypem dziąsła po zakończeniu leczenia orto są widoczne recesje dziąsłowe. Stąd potrzeba rozważenia leczenia profilaktycznego.
Bezpośrednio przed zabiegami chirurgicznymi wskazane jest przeprowadzenie profesjonalnego oczyszczania wszystkich zębów w celu zredukowania ilości bakterii w jamie ustnej. Umożliwia to prawidłowe i szybsze wygojenie dziąseł po wykonaniu zabiegu.
Zabiegi wykonywane są w głębokim znieczuleniu miejscowym. Stosowane są techniki i narzędzia mikrochirurgiczne pozwalające na atraumatyczne postępowanie z delikatnymi tkankami przyzębia.
Bezpośrednio przed zabiegiem pacjent otrzymuje leki przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Antybiotyki są przepisywane indywidualnie i zwykle nie przekraczamy terapii siedmiodniowej. Po zabiegu należy stosować sie do zaleceń lekarza, obowiązuje specjalna dieta, oszczędzający tryb życia, oraz specjalny tryb higienizacjijamy ustnej. Szwy zdejmujemy najczęściej pomiędzy 4 -14 dniem po zabiegu Wstępny okres gojenia trwa kilka tygodni , a całkowita ocena wyników zabiegu jest dokonywana po 9-12 miesiącach. W tym czasie dochodzi do dojrzewania bliznowatych tkanek w okolicy zabiegowej, wygładzają się kontury dziąsła i stabilizuje jego kolor. Blizny pozabiegowe stają się prawie niewidoczne.